การท่องเที่ยวที่เรียกได้ว่ากำลังจะไปได้สวย เป็นเครื่องยนต์สำคัญที่จะขับเคลื่อนเศรษฐกิจปี 2563 หลังการส่งออกประสบภาวะชะลอ แต่ "ความวัวยังไม่ทันหายความควายก็เข้ามาแทรก" เล่นเอาหล่นตุ๊บจุกแบบนับถึงสิบแล้วยังยืนแทบไม่ขึ้น จากสถานการณ์การระบาดของไวรัสโควิด-19 ที่แพร่กระจายในหลายประเทศทั่วโลก ไวยิ่งกว่าจรวจมิสไซล์ มองไม่เห็นด้วยตาเปล่า แต่แฝงอันตรายน่ากลัว ดังนั้นจึงปฎิเสธไม่ได้เลยว่าเมื่อไทยเป็นประเทศที่พึ่งพาอุปสงค์จากต่างประเทศ ในยามเผชิญวิกฤตการณ์ภายนอกก็ย่อมส่งผลกระทบอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้
ในปี 2562 ประเทศไทย มีจำนวนนักท่องเที่ยวต่างชาติสูงถึง 39.8 ล้านคน เพิ่มขึ้นร้อยละ 4.2 สร้างรายได้จากการท่องเที่ยวกว่า 1.93 ล้านล้านบาท เพิ่มขึ้นร้อยละ 3.1 ซึ่งเฉพาะภาคการท่องเที่ยวคิดเป็นสัดส่วนสูงถึงร้อยละ 17 ของจีดีพี นับเป็นอุตสาหกรรมใหญ่ของประเทศ เกี่ยวข้องคนหลายกลุ่ม โดยทางด้านหอการค้าไทย ระบุว่า ปัจจุบันไทยมีแรงงานด้านการท่องเที่ยวราว 6 ล้านคน คิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 13 – 14 ของแรงงานไทยทั้งประเทศ
นนท.จีนแทบเป็นศูนย์ นทท.ทั่วโลกหายแล้วกว่าร้อยละ 45
จากรายงานล่าสุดของธนาคารแห่งประเทศไทย (ธปท.) เปิดเผยว่าในเดือน ม.ค. 2563 แม้จะพบว่าจำนวนนักท่องเที่ยวต่างประเทศขยายตัวใกล้เคียงกับเดือนก่อนหน้าที่ร้อยละ 2.5 ตามจำนวนนักท่องเที่ยวมาเลเซีย รัสเซีย และฮ่องกง เป็นผลจากการเหลื่อมเดือนของเทศกาลตรุษจีนที่มาเร็วกว่าปีก่อน แต่ในส่วนของนักท่องเที่ยวจีนหดตัวอย่างมาก หลังทางการจีนประกาศให้หยุดดำเนินกิจการที่เกี่ยวเนื่องการท่องเที่ยวต่างประเทศ ทำให้จนถึงขณะนี้นักท่องเที่ยวจีนหายไปแล้วมากกว่าร้อยละ 90 ส่วนนักท่องเที่ยวต่างชาติรวมหายไปแล้วถึงร้อยละ 45 ซึ่งยังประเมินไม่ได้ว่าผลกระทบจะกินเวลายืดเยื้อยาวนานแค่ไหน และจำนวนนักท่องเที่ยวปีนี้จะเป็นอย่างไร
วิกฤตการณ์โรงแรมร้าง
จากจำนวนนักท่องเที่ยวที่หดตัวอย่างน่าตกใจ ผลกระทบถูกโยงเป็นลูกโซ่ทันที สถานการณ์โรงแรมหลายแห่งต้องประกาศลดรายจ่ายกันจ้าละหวั่น เพราะไม่มีคนเข้าพัก สภาพที่หลายคนบอกว่าไม่แตกต่างจากโรงแรมร้าง เหลือเพียงพนักงานที่ยังมีลมหายใจ แต่ก็โรยริน
ซึ่งทางด้านนางศุภวรรณ ถนอมเกียรติภูมิ นายกสมาคมโรงแรมไทย เปิดเผยว่า ภาพรวมธุรกิจโรงแรมได้รับผลกระทบอย่างหนักหน่วง จำเป็นต้องลดต้นทุนส่วนที่ไม่จำเป็นเพื่อให้ธุรกิจอยู่รอด เพราะขณะนี้มีการยกเลิกการเข้าพักแล้ว 100 เปอร์เซ็นต์จากกลุ่มทัวร์นักท่องเที่ยวจากจีน บางโรงแรมที่แบกต้นทุนไม่ไหวต้องขอให้พนักงานลาหยุดแบบไม่ได้รับค่าจ้าง นอกจากนี้ยังชะลอการลงทุนด้านอื่นๆ เช่น การซื้อสินค้ามาปรับปรุงโรงแรม เพื่อรักษาสภาพคล่องในช่วงที่ดีมานด์นักท่องเที่ยวต่างชาติหายไป
หั่นเที่ยวบินสะบั้น แต่ยกเลิกทั้งหมดไม่ได้แม้ขาดทุน
ไม่ต่างจากสายการบินสัญชาติไทย ภาพที่กำลังเกิดขึ้นไม่ได้สวยงามเหมือนที่เห็นผ่านการมองวิวริมหน้าต่างขณะเครื่องลู่ลมกลางอากาศ เพราะหลายสายการบินที่ประกาศมาตรการขอให้พนักงานหยุดงานโดยไม่รับเงินเดือน นอกจากนี้ฝ่ายบริหารต้องยอมสละค่าจ้าง ลดเงินเดือนและสวัสดิการต่างๆลงถึงร้อยละ 30 เพื่อประหยัดทุกรายจ่าย เซฟทุกต้นทุน หลังต้องยกเลิกเที่ยวบินไปจำนวนมาก ซึ่งนายสุเมธ ดำรงชัยธรรม กรรมการผู้อำนวยการใหญ่ บริษัท การบินไทย จำกัด (มหาชน) เปิดเผยว่า เฉพาะเดือน ก.พ. 2563 การบินไทยต้องลดเที่ยวบินลงถึงร้อยละ 10-12 ขณะที่ในเดือน มี.ค.นี้ จะต้องลดเที่ยวบินลงถึงร้อยละ 20 โดยเฉพาะเส้นทางในจีน เกาหลีใต้ และญี่ปุ่น แต่ยืนยันว่าจะยกเลิกเที่ยวบินทั้งหมดไม่ได้ เพราะยังคงต้องให้บริการคนที่มีความจำเป็นที่จะต้องเดินทาง แม้จะต้องขาดทุน!
ขณะที่สำนักงานการบินพลเรือนแห่งประเทศไทย (กพท.) เคยประเมินว่า ปี 2563 ภาพรวมธุรกิจการบินของไทยจะเติบโตในระดับต่ำเพียงร้อยละ 1 เท่านั้น เนื่ืองจากอุตสาหกรรมการบินถือว่าอยู่ในช่วงอิ่มตัว และจากเศรษฐกิจที่ชะลอตัว แต่หลังจากที่มีการการระบาดของโควิด-19 อาจทำให้อุตสาหกรรมการบินของไทยต้องเผชิญภาวะหดตัวอย่างรุนแรง และอาจจะส่งผลกระทบต่อแรงงานในอุตสาหกรรมการบินหลายหมื่นคนอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้
บริษัททัวร์หนีตาย ลด-แลก-แจก-แถม ยิ่งกว่าทัวร์ศูนย์เหรียญ
ไม่เพียงแต่โรงแรม สายการบินที่ต่างทยอยลดรายจ่ายเท่านั้น บริษัททัวร์ต่างๆก็ยอมเฉือนเนื้อ ลด-แลก-แจก-แถม ทัวร์ท่องเที่ยวกันแบบกระหน่ำซัมเมอร์เซล ทั้งทัวร์ไทยและทัวร์ต่างประเทศ
ขณะที่ทางด้านนายวิโรจน์ สิตประเสริฐนันท์ นายกสมาคมมัคคุเทศก์อาชีพแห่งประเทศไทย เปิดเผยว่า ภายหลังจากมีสถานการณ์การแพร่ระบาดของเชื้อไวรัสโควิด-19 และบริษัททัวร์ไม่สามารถขายได้ กำลังส่งผลกระทบโดยตรงกับอาชีพมัคคุเทศก์ ทำให้ขณะนี้หลายคนต้องตกงาน และไม่มีรายได้มากกว่า 10,000 คนแล้ว
เสนอยุทธวิธีหนีตาย
ในห้วงเวลานี้ การช่วยเหลือผู้ประกอบการจึงเป็นสิ่งสำคัญอย่างมาก ทั้ง มาตรการทางการเงิน มาตรการกระตุ้นตลาด และ มาตรการลดค่าใช้จ่ายที่เกี่ยวข้อง เป็นสิ่งที่ผู้ประกอบการโรงแรม-สายการบิน-ทัวร์ เรียกร้องให้ภาครัฐเร่งดำเนินการช่วยเหลือเป็นลำดับแรกๆ เพราะวงจรธุรกิจจำเป็นที่จะต้องเดินไปข้างหน้า หากไม่มีรายได้ เงินที่จะจ่ายพนักงานก็ไม่มี หากไม่มีรายได้ เงินที่จะใช้หนี้ก็ไม่มี และหากไม่มีรายได้ ตัวเลขทางบัญชีก็ต้องติดลบ
ดังนั้นจะยาสั้น หรือยาแรงแรง ตอนนี้เรียกได้ว่าจำเป็นที่จะต้องใช้หมดหน้าตัก เพราะหากปล่อยไปตามวงจรก็อาจเรื้อรัง ธุรกิจที่เกี่ยวข้องกับอุตสาหกรรมท่องเที่ยวของไทยอาจล้มหายตายจากไปเป็นจำนวนมาก และแรงงาน 6 ล้านคนอาจกระทบกระเทือน จากนักท่องเที่ยวต่างชาติชะลอการท่องเที่ยว ขณะที่หน่วยงานและองค์กรทั้งภาครัฐและเอกชนก็ต่างออกประกาศห้ามลูกจ้าง และพนักงานเดินทางออกนอกประเทศเกือบทั้งหมด
ส่วนการกระตุ้นตลาดเที่ยวในประเทศก็ยังเป็นโจทย์สำคัญที่จะทำอย่างไรให้คนเชื่อมั่นออกไปใช่จ่าย ท่ามกลางเศรษฐกิจที่รัฐบาลบอกว่าดี๊ดีแบบนี้ ไม่เช่นนั้นคงได้ตายหมู่ทั้งประเทศก่อนที่จะติดเชื้อไวรัสโควิด-19 ด้วยซ้ำ
