วันที่ 17 มิ.ย. 2563 นายอุตตม สาวนายน รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง ในฐานะประธานคณะกรรมาธิการวิสามัญฯ ชี้แจงผลรายงานของคณะกรรมาธิการพิจารณาร่างพระราชบัญญัติโอนงบประมาณรายจ่าย ที่ศึกษาตั้งแต่วันที่ 6-9 มิ.ย. 2563 โดยมีเนื้อหาว่า การระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 ขยายวงกว้างครอบคลุมพื้นที่ทั่วประเทศ แม้ว่ารัฐบาลจะสามารถควบคุมจำนวนผู้ติดเชื้อไว้ได้แล้วระดับหนึ่ง แต่ยังไม่สามารถคาดการณ์จำนวนผู้ติดเชื้อใหม่ที่อาจเพิ่มขึ้นในอนาคต ภายหลังการผ่อนคลายมาตรการการควบคุมโรคของรัฐบาล 

• อุตตม สาวนายน รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง

ซึ่งถือเป็นภัยพิบัติสาธารณะร้ายแรงส่งผลกระทบต่อทั้งประชาชนและระบบเศรษฐกิของประเทศโดยรวม รัฐบาลจึงมีภารกิจเร่งด่วนในการแก้ไขปัญหา บรรเทา และเยียวยาความเสียหายที่เกิดขึ้นแก่ประชาชน สังคม และระบบเศรษฐกิจ โดยที่ผ่านมารัฐบาลได้ใช้จ่ายงบประมาณ รายจ่ายงบกลาง รายการเงินสำรองจ่ายเพื่อกรณีฉุกเฉินหรือจำเป็นเพื่อแก้ไขปัญหาดังกล่าว จนส่งผลให้งบประมาณรายจ่ายงบกลาง รายการเงินสำรองจ่ายเพื่อกรณีฉุกเฉินไม่เพียพอ รวมทั้งอาจมีเหตุฉุกเฉินจำเป็นจากสถานการณ์ภัยแล้ง หรือสาธารณภัยอื่นที่อาจเกิดขึ้นในช่วงเวลาที่เหลือของปีงบประมาณ 2563 จึงมีความจำเป็นต้องโอนงบประมาณรายจ่ายที่หน่วยรับงบประมาณต่างๆ ไปตั้งเป็นงบประมาณรายจ่ายงบกลาง รายการเงินสำรองจ่ายเพื่อกรณีฉุกเฉินหรือจำเป็น เพื่อนำไปใช้จ่ายสนับสนุนในการแก้ไขปัญหาและเยียวยผู้ได้รับผลกระทบจากการระบาดของโรคโควิด-19 รวมทั้งกรณีที่มีเหตุฉุกเฉินหรือจำเป็นอื่น

กรรมาธิการสงวนความคิดเห็น อภิปรายในมาตรา 4 ที่เป็นสาระสำคัญในการโอนงบประมาณกว่า 8.8 หมื่นล้านบาทจาก 38 หน่วยงาน รับงบประมาณไปตั้งไว้เป็นงบประมาณรายจ่ายสำหรับงบกลางรายการเงินสำรองเพื่อกรณีฉุกเฉินหรือจำเป็น โดยนายเรืองไกร ลีกิจวัฒนะ กรรมาธิการ สงวนความเห็นไว้ว่า กฎหมายฉบับนี้ขัดกับมาตรา 35 พ.ร.บ.วิธีการงบประมาณ และขัดมาตรา 24 ของ พ.ร.บ.วินัยการเงินการคลังของรัฐ และขัดรัฐธรรมนูญมาตรา 140 เนื่องจากระบุว่างบประมาณดังกล่าวให้โอนไปยังงบกลาง ไม่ใช่ไปยังหน่วยรับงบประมาณใด ซึ่งก่อนหน้านี้กรรมาธิการเสียงข้างน้อยเสนอให้นายกรัฐมนตรีมาชี้แจง แต่แพ้การลงมติ จึงไม่ได้มาชี้แจง

• ชวลิต วิชยสุทธิ์ ส.ส.นครพนม พรรคเพื่อไทย

นายชวลิต วิชยสุทธิ์ กรรมาธิการเสียงข้างน้อย อภิปรายไม่เห็นด้วยกับการปรับลดงบประมาณ โครงการเฉลิมพระเกียรติเทิดทูนสถาบันรวม 5 รายการ วงเงิน 75 ล้านบาท, การปรับลดโครงการ 1 ตำบล 1 ผลิตภัณฑ์ 64 ล้านบาท เนื่องจากเป็นโครงการช่วยชาวชนบทให้มีงานทำ และไม่ควรปรับลดงบประมาณกระทรวงสาธารณสุข แต่กลับถูกปรับลดถึง 1,300 ล้านบาท

ขณะที่นายภราดร ปริศนานันทกุล กรรมาธิการจากพรรคภูมิใจไทย อภิปรายถึงเงื่อนไขโครงการที่ไม่สามารถจัดซื้อจัดจ้างได้ทันภายในวันที่ 7 เม.ย. หรือลงนามไม่ทันวันที่ 3 พ.ค. ทั้งที่งบประมาณนี้ล่าช้า เพิ่งได้ใช้ปลายเดือน ก.พ. ทำให้หลายโครงการที่สำคัญถูกโอนงบประมาณคืน และขอให้ใช้งบประมาณที่โอนเข้างบกลาง เพื่อแก้ไขปัญหาโควิด-19

• ภราดร ปริศนานันทกุล พรรคภูมิใจไทย

นายเท่าพิภพ ลิ้มจิตรกร ส.ส. กทม. พรรคก้าวไกล อภิปรายว่า มีนโยบายน้อยมากที่ใช้งบประมาณที่ส่งเสริมการท่องเที่ยว ส่วนใหญ่เป็นเพียงงบประมาณไฟไหม้ฟาง เช่น การแจกเงินท่องเที่ยว ขณะเดียวกันงบประมาณบางส่วนที่จำเป็นต่อการส่งเสริมและพัฒนาการท่องเที่ยวชุมชนกลับต้องโดนตัดโอนงบประมาณกลับคืนมา ทั้งที่งบประมาณที่พัฒนาการท่องเที่ยวจากระดับล่างขึ้นมามีน้อยมาก แสดงให้เห็นถึงความเข้าใจผิดที่การพัฒนาการท่องเที่ยวต้องพัฒนาจากล่างขึ้นบน ไม่ใช่บนลงล่าง ในทางตรงกันข้ามงบประมาณเกี่ยวกับการแข่งขันกีฬาชุมชนไม่ได้โอนกลับมา ทำให้เกิดความสงสัยว่าทำไมบางหน่วยงานตัดงบระดับชุมชน แต่บางหน่วยงานไม่ตัด สะท้อนให้เห็นถึงการสั่งการของรัฐบาลบกพร่อง และหน่วยงานราชการทำงานตามรัฐบาลแต่ไม่เข้าใจประชาชน การโอนงบประมาณบางอย่างกลับมาไม่ส่งผลเสียต่อราชการ แต่กลับส่งผลเสียต่อประชาชน 

• เท่าพิภพ ลิ้มจิตรกร ส.ส.กทม. พรรคก้าวไกล

ด้าน ธัญวัจน์ กมลวงศ์วัฒน์ ส.ส. บัญชีรายชื่อ พรรคก้าวไกล อภิปรายว่า ตนเห็นว่า โครงการพัฒนาความร่วมมือและความสัมพันธ์กับต่างประเทศ การใช้จ่ายพัฒนาศิลปวัฒนธรรมร่วมสมัยเพื่อนำความเป็นไทยสู่สากล และมหกรรมศิลปะร่วมสมัยนานาชาติ การดำเนินโครงการส่งเสริมและค่านิยมความเป็นไทย และเงินอุดหนุนการจัดกิจกรรมค่านิยมหลัก 12 ประการ ควรโอนงบประมาณกลับมาที่งบกลางอีก 

เนื่องจากกิจกรรมเหล่านี้จัดได้ยากลำบากในช่วงนี้ เช่น การจัดมหกรรม หรือการไปต่างประเทศซึ่งทำไม่ได้ แต่กลับตัดงบประมาณออกมาน้อยจนเกินไปเพียงร้อยละ 2-3 เท่านั้น ยกตัวอย่างอย่างชัดเจน ตอนนี้คนไม่ต้องการส่งเสริมภูมิคุ้มกันค่านิยมหลักสิบสองประการ แต่ต้องการวัคซีน เป็นต้น 

• ธัญวัจน์ กมลวงศ์วัฒน์ ส.ส.บัญชีรายชื่ีอ พรรคก้าวไกล

ขณะเดียวกันส่วนโครงการที่ควรนำงบประมาณกลับมาทำโครงการต่อ โครงการสร้างรายได้กับศิลปินของกรมส่งเสริมวัฒนธรรม โครงการส่งเสริมงานศิลปะกับศิลปินแห่งชาติ ค่าใช้จ่ายส่งเสริมเด็กไทยเล่นดนตรีคนละ 1 ชิ้น ซึ่งโครงการเหล่านี้ยังสามารถทำได้จริงและหลายโครงการเผยแพร่วัฒนธรรมไทยสู่ต่างประเทศเพื่อส่งเสริมให้เกิดประโยชน์กับการท่องเที่ยว ทั้งที่มีงบประมาณน้อยอยู่แล้ว 

น.ส.เบญจา แสงจันทร์ ส.ส. บัญชีรายชื่อ พรรคก้าวไกล อภิปรายว่า การเรียกขอดูข้อมูลจากกระทรวงกลาโหมที่อยู่ภายใต้การดูแลของนายกรัฐมนตรี เป็นไปด้วยความยากลำบาก มีเอกสารลับมาให้ดูชั่วคราวแล้วมีทหารมาเก็บเอกสารคืน แสดงให้เห็นว่ากระทรวงนี้เป็นเหมือนหลุมดำและเปิดเผยข้อมูลไม่ได้ ทั้งที่เคยมีการมอบรางวัลให้กองทัพเป็นหน่วยงานที่โปร่งใสที่สุด ตนขอให้ปรับเปลี่ยนกองทัพให้ยึดโยงกับประโยชน์ของประชาชน และเปิดเผยข้อมูลให้โปร่งใสที่สุด 

ขณะเดียวกันการโอนงบประมาณที่ผ่านมาทำโดย สนช. ที่พิจารณาครั้งเดียว 3 วาระรวด จึงไม่ได้เกิดประโยชน์ให้กับประชาชน แต่การโอนงบครั้งนี้มีการพิจารณาผ่าน กมธ. และทำให้เห็นว่ายังมีงบประมาณอีกหลายส่วนที่ยังโอนกลับมาได้ แต่เนื่องจากการโอนนี้เป็นการโอนมาน้อย และโอนกั๊ก เช่น งบประมาณ MRO ของกองทัพเรือ ทั้งที่ไม่ได้ลงนามจัดซื้อจัดจ้างได้ทันแล้ว หรืองบประมาณการจัดเวทีรับฟังความคิดเห็นซึ่งจัดไม่ได้ในช่วงเวลานี้ และถ้าจัดก็อาจจะเป็นเวทีปาหี่ที่ไม่มีประชาชนมาร่วมแสดงความคิดเห็นได้จริง 

• เบญจา แสงจันทร์ ส.ส.บัญชีรายชื่อ พรรคก้าวไกล

แต่ขณะเดียวกันในช่วงภัยแล้ง กลับมีการโอนงบประมาณในการจัดหาน้ำภาคการเกษตรคืนมากว่า 2,000 ล้านบาท แต่จากการตรวจสอบพบว่ายังมีโครงการน้ำอีกกว่าหมื่นโครงการที่สุดท้ายต้องมาเบิกงบประมาณแผนฟื้นฟูเศรษฐกิจท้องถิ่นอีกรอบกว่า 4 แสนล้านบาท ซึ่งตนไม่เข้าใจว่าทำไมต้องโอนงบประมาณกลับมาเพื่อขอดึงงบประมาณอีก แล้วจะใช้เวลาอีกกี่เดือนถึงจะแก้ปัญหาได้แท้จริง ต้องรอให้เขาทุกข์และผ่านช่วงวิกฤตนี้ไปก่อนหรือไม่ แสดงให้เห็นว่าการโอนงบประมาณครั้งนี้ไม่ได้เอาประชาชนเป็นที่ตั้ง 

ขณะเดียวกัน พล.อ.ประวิตร วงษ์สุวรรณ รองนายกรัฐมนตรีเองที่เป็นประธานในการแก้ปัญหาน้ำแล้งหลายคณะ เวลาไปลงพื้นที่แต่ละครั้งก็มีเพียงแค่ ส.ส. ภาคอุตสาหกรรม ภาคเอกชน แต่มีการกีดกันไม่ให้ประชาชนหรือภาคเกษตรกรรม เข้าร่วมรับฟังความเห็น ในทางตรงกันข้ามงบประมาณของนายทุนและงบประมาณกองทัพกลับไม่ถูกตัดเลย อาจเป็นเพราะพวกเขามีเบอร์โทรหรือไลน์มาล็อบบี้นายกรัฐมนตรีเพื่อกันการตัดงบได้ แต่ประชาชนไม่มี งบที่ถึงประชาชนโดยตรง และเกิดประโยชน์กับประชาชนทันทีจึงถูกตัด 

นอกจากนี้จะเห็นว่างบส่วนกลาง 2 ก้อนใหญ่ ถูกระบุว่าจะนำไปใช้ในการซื้อหน้ากากอนามัย แต่ในต่างจังหวัดกลับไม่เห็นชาวบ้านมีหน้ากากใช้ ดังนั้นหากจะให้มั่นใจว่างบประมาณที่โอนไปใช้จ่ายครั้งนี้จึงต้องมีการตั้งคณะกรรมาธิการเพื่อตรวจสอบการใช้งบประมาณกำกับด้วย

นายวรวัจน์ เอื้ออภิญญกุล กรรมาธิการ อภิปรายว่า ร่างพระราชบัญญัติฉบับนี้ไม่เหมาะสมเพราะทำให้ประชาชนและหน่วยงานราชการที่ได้รับงบประมาณไปแล้วถูกตัดมา ทั้งที่จุดประสงค์ในการโอนงบประมาณเหล่านี้ต้องการใช้เพื่อแก้ปัญหาโควิด เมื่อเทียบกับงบประมาณที่กู้เงินมาก็เพียงพอแล้ว และเงินโอนนี้ก็เพียงร้อยละ 5 ไม่ควรโอนเงินกลับมาเพราะตอนนี้เหมือนการสร้างหนี้สินให้กับประเทศ ซึ่งไม่สนใจการสร้างหนี้ให้กับประเทศ 

• วรวัจน์ เอื้ออภิญญากุล

นอกจากนี้ในกฎหมายยังไม่อนุญาตให้กรรมาธิการปรับลดหรือเพิ่มงบประมาณดังกล่าว ทำให้สภาผู้แทนราษฎรเหมือนตรายาง ทั้งที่หน่วยงานสามารถใช้งบประมาณของตัวเองใช้ในกรณีฉุกเฉินช่วยเหลือประชาชน ไม่จำเป็นต้องโอนมาเก็บไว้ที่งบกลาง ขณะเดียวกันตนเห็นว่ามหาวิทยาลัยและโรงเรียน กว่าจะได้งบประมาณมาเป็นเรื่องยาก และจำเป็นต่อการศึกษาของนักเรียน อีกทั้งยังไม่สามารถคืนในงบประมาณ 2564 ได้เพราะจัดทำไปแล้ว แล้วกว่าที่เด็กนักเรียนจะได้รับงบประมาณเหล่านี้คืน ต้องไปคืนที่งบประมาณรายจ่ายประจำปี 2565 ตรงกันข้ามกระทรวงกลาโหมบอกว่าโอนงบประมาณกลับมาเยอะ แต่เอกสารของกระทรวงที่กรรมาธิการกำลังพิจารณากลับถูกทหารมาเก็บกลับคืนไปทั้งที่ยังพิจารณาไม่จบ ตนจึงถามว่าใช้อำนาจหน้าที่ใดในการละเมิดการทำงานของกรรมาธิการ 

น.ส.ธีรรัตน์ สำเร็จวาณิชย์ ส.ส. กทม. พรรคเพื่อไทย อภิปรายเพิ่มเติมว่า การนำเงินงบประมาณไปใช้ให้กับประชาชนประชาชนโดยตรง โอนไปสู่งบกลางและให้อำนาจกับนายกรัฐมนตรีเต็มกับนายกรัฐมนตรีไปใช้โดยไม่ต้องตรวจสอบความโปร่งใสจะถูกนำมาใช้เพื่อการหาเสียงด้วยหรือไม่ หลายโครงการเป็นโครงการจำเป็นแต่ถูกตัดออกมาโดยไม่มีประสิทธิภาพและไม่สอดคล้องกับความต้องการ ยกตัวอย่างเช่น โรงเรียนหลายโรงเรียนรองบประมาณตรงนี้มาทำถนนเข้าโรงเรียนหลายปี แต่กลับถูกตัดงบ เงินเดือนของครูพี่เลี้ยงก็ถูกตัดออกแล้วต้องไปรับเงินกับประกันสังคมแทน 

• ธีรรัตน์ สำเร็จวาณิชย์ ส.ส.กทม. พรรคเพื่อไทย

นอกจากนี้ยังมีการตัดงบทางลาดผู้สูงอายุ ที่ตั้งไว้เพียง 7 แสนบาท ซึ่งผู้สูงอายุเหล่านี้อาจเสียชีวิตจากอุบัติเหตุหรือการบริหารที่ล้มเหลวมากกว่าโควิด ขณะเดียวกันงบประมาณของโรงพยาบาลพระมงกุฎเกล้าฯ ก็ถูกตัดทั้งที่เป็นที่พึ่งของประชาชนจำนวนมาก แทนที่จะทำให้โรงพยาบาลเข้มแข็งยกระดับความมั่นใจในด้านสาธารณสุข 

ด้านนายวราเทพ รัตนากร กรรมาธิการเสียงข้างมาก ชี้แจงว่า กรณีที่มีทหารมาเก็บเอกสารของกระทรวงกลาโหม ไม่ใช่เป็นการบังคับ แต่เห็นว่ากรรมาธิการดูเอกสารเหล่านั้นจนจบแล้ว จึงขอเก็บกลับไป ส่วนการตัดโอนงบประมาณทั้งหมดก็เน้นไปที่งบประมาณการเดินทางไปต่างประเทศ และไม่ได้ตัดโอนงบประมาณทั้งหมดที่เกี่ยวข้องกับประชาชน แต่ตัดเพียงแค่บางส่วนที่ไม่สามารถเบิกจ่ายได้ทัน ทั้งนี้หากงบประมาณที่ถูกโอนกลับมาแล้วกระทบกับโครงการที่จะแก้ปัญหาใหักับประชาชน ให้ร้องเรียนมายังฝ่ายบริหารเพื่อจัดหางบประมาณส่วนอื่นมาทดแทน

ขณะที่นายเดชาภิวัฒน์ ณ สงขลา ผู้อำนวยการสำนักงบประมาณ ชี้แจงว่าในงบกลาง 5 แสนกว่าล้านบาทถูกใช้ไปเรื่องการป้องกันแก้ไขและเยียวยาโควิดไป 5 หมื่นกว่าล้าน ซึ่งเงินตรงส่วนนี้เดิมต้องเตรียมไว้ใช้สำหรับแก้ปัญหาภัยแล้งที่กำลังจะเกิดขึ้น จึงเป็นเหตุให้ต้องจัดทำ พ.ร.บ. โอนงบประมาณ 8.8 ล้านบาทนี้ขึ้นมาทดแทน พร้อมทั้งยืนยันว่างบประมาณที่ตัดมา ไม่กระทบกับสังคม การศึกษา และการสาธารณสุข