ผักกวางตุ้งสีเขียวขจีสะอาดสดใส ละลานตาอยู่บนพื้นที่มากกว่า 4 ไร่ ใน อ.ดอนตูม จ.นครปฐม

ทั้งหมดนี้ ผู้ดูแลประกาศให้ทุกคนรีบมาเอามันไปฟรีๆ  

“เป็นเรื่องปกติแต่คนไม่รู้ พืชผลเกษตร ถ้าถึงเวลาเก็บเกี่ยวแล้วไม่คุ้มต้นทุนและค่าจ้างแรงงาน ก็ไถกลบหรือแจกฟรีดีกว่า” ลุงเอก - ธรรมนูญ ลาภสุขกิจกุล ผู้ดูแลไร่อธิบายให้วอยซ์ออนไลน์ฟัง หลังประกาศผ่านเฟซบุ๊กจนได้รับความสนใจอย่างมาก

“แจกฟรี ผักปลอดสารพิษ ไม่สวยแต่ปลอดภัยนะ ก่อนทำลายทิ้ง 10 ตัน มาเอาไปกิน แจกๆ กันไป” 

แจกดีกว่าเก็บ 

‘พืชไร่’ ที่มีอายุการปลูกและระยะการเก็บเกี่ยวไม่นาน หากเจอกับสภาพตลาดที่ไม่เป็นใจ ความซวยก็มาเยือนเกษตรกร 

ลุงเอก เป็นเจ้าของบ่อปลาขนาด 140 ไร่ รวมถึงเป็นผู้ดูแลเรือกสวนไร่นาบริเวณใกล้เคียง เล่าว่า ผักกวางตุ้งที่ประกาศแจกจ่ายฟรี มีอายุนับจากวันหว่านเมล็ดพันธุ์ถึงเก็บเกี่ยว 30 วัน เมื่อถึงเวลา หากประเมินแล้วไม่คุ้มกับค่าแรงงานและต้นทุนการผลิต เกษตรจึงมักตัดสินใจเลือกไถกลบ เพื่อเริ่มต้นการปลูกพืชครั้งใหม่ 

“ค่าแรง 300 บาทต่อคน ค่าเครื่องดื่ม ค่าแพคเกจจิ้ง ค่าขนส่ง 400 บาท ยังไม่นับค่าปุ๋ย ค่าน้ำ ค่าดูแลที่ผ่านมาอีก” เขาบอก

“ถ้าตัดขายวันนี้เลยขาดทุนหลายหมื่น เกษตรกรก็อาจรอดูราคาอีกสัก 2-3 วัน หวังว่ามันจะดีขึ้น แต่สุดท้ายถ้ายังดิ่งลง ผักไม่สวย เสี่ยงเน่าเสีย ตลาดก็ไม่ต้องการแล้ว ฉะนั้นไถกลบหรือเอาไปเลี้ยงปลาดีกว่า”

ด้วยปริมาณมหาศาลกว่า 10 ตัน ทำให้ครั้งนี้เหลือเฟือสำหรับการเป็นอาหารของปลาหลายชนิดในบ่อ  

“ปลาผมรับไม่ไหวหรอก ใส่ลงไปเยอะๆ น้ำเน่าเสียอีก ประชาสัมพันธ์แจกจ่ายให้ผู้คนนำไปใช้ประโยชน์ดีกว่า”

เกษตรกรหน้าตาใจดีบอกว่า ผักกวางตุ้ง บรรจุขายหน้าสวนเป็นถุง ถุงละ 5 กิโลกรัม มีต้นทุนเฉลี่ยกิโลกรัมละ 6 บาท หากขายได้ต่ำกว่านี้ นับว่าขาดทุน ซึ่งปัจจุบันราคาอยู่ที่ 4 บาท หรือเท่ากับขาดทุน 2 บาท 

ทั้งนี้ข้อมูลจากกรมการค้าภายในระบุ ราคากวางตุ้ง ขายส่ง (ตลาดปากคลอง) ณ วันที่ 30 ส.ค. อยู่ที่ 8-10 บาท / กก. ต่ำกว่าวันเดียวกันของปีก่อน ที่ 10-12 บาท / กก. 

ไม่ใช่แค่ ‘ใจบุญ’ แต่ยังมีเรื่อง ‘ขาดทุน’ 

เขาบอกว่า อาชีพเกษตรกรไม่ง่ายดายอย่างที่คิด พืชผลบางชนิดแม้ปลูกง่ายก็ใช่ว่าจะขายดี รวมถึงยังต้องกังวลกับภาวะที่ไม่สามารถควบคุมได้ 

“คุณปลูกไปเถอะ เลี้ยงไปเถอะอะไรก็ได้ แต่ตอนขายไม่มีสิทธิมาบอกว่า ฉันมีต้นทุนเท่านั้น เท่านี้ จะเอากำไร เจอพ่อค้าคนกลางสวนกลับ ถ้าไม่เอาราคานี้ก็ไม่เป็นไรนะ สุดท้ายด้วยระยะเวลาของผัก เราก็รอไม่ได้ เพราะมันจะตายก่อน ต้นทุนก็เพิ่มขึ้นถ้าอยู่กับเรานาน และหากราคามันไม่ดีดขึ้นเหมือนอย่างที่หวัง ตลาดก็ไม่ต้องการ เราจะทำยังไง” 

เขาบอกว่าการปรับตัวไปปลูกพืชผลชนิดอื่น ในทางทฤษฎีอาจมีโอกาสประสบความสำเร็จมากกว่าในเชิงเศรษฐกิจ อย่างไรก็ตามในแง่ปฏิบัติไม่ใช่เรื่องง่าย เนื่องจากความถนัดของเกษตรกร และสภาพแวดล้อมโดยรวมในแต่ละพื้นที่ อาจเป็นข้อกำจัดและอุปสรรคในการเปลี่ยนแปลง  

ลุงเอก สะท้อนว่า ปีนี้ราคาพืชผลการเกษตรตกต่ำ แต่ต้นทุน วัตถุดิบ ค่าแรง กลับเพิ่มสูงขึ้น รวมถึงยังมีผักนำเข้าจากต่างประเทศเข้ามาแย่งตลาด จนกลายเป็นปัญหาของเกษตรกร 

“วันก่อนผมไปจ่ายตลาด กำลังเลื���กซื้อคะน้า เจอแม่ค้าบอกเฮ้ย..อันนี้ดีกว่า สวยกว่า อวบกว่า น่ากินกว่า ถูกกว่าเท่าตัว แต่เป็นผักจากจีนนะ” เขาเล่าประสบการณ์ที่เจอเมื่อเร็วๆ นี้

ชายวัย 58 ปีฝากไปถึงผู้มีอำนาจและหน่วยงานภาครัฐที่เกี่ยวข้องให้ช่วยดูแลสินค้าเกษตรที่ถูกนำเข้าจากเมืองนอกสู่ไทย จนกระทบกับคุณภาพชีวิตและความเป็นอยู่ของเกษตรกร  

“เป็นไปได้อยากให้มีการควบคุมดูแล และอยากให้คนไทยช่วยเลือกซื้อผักจากคนไทยด้วยกันครับ” ลุงเอกทิ้งท้าย โดยกวางตุ้งมากกว่า 10 ตัน กำลังจะถูกไถกลบภายใน 1-2 วันนี้ โดยตลอดทั้งวันมีประชาชนจากจังหวัดใกล้เคียงเดินทางมาตัดเก็บเพื่อนำไปบริจาคให้กับวัด สัตว์ และผู้ยากไร้ อย่างต่อเนื่อง 

ภาพโดย..สุรศักดิ์ บงกชขจร