แม้วงการโทรทัศน์ดิจิทัลจะประสบปัญหาอย่างต่อเนื่อง จนต้องปิดตัวกันไปหลายช่องในช่วงปีที่ผ่านมา แต่ธุรกิจทีวีโฮมช็อปปิงยังคงเติบโตสวนกระแสและปัจจัยลบได้อย่างต่อเนื่อง ส่งผลให้มีมูลค่าตลาดรวมใน 6 เดือนแรกของปีถึง 7,351 ล้านบาท คิดเป็นการเติบโตถึงร้อยละ 12.11 เมื่อเทียบกับช่วงเวลาเดียวกันของปีก่อนหน้า

'ทรงพล ชัญมาตรกิจ' นายกสมาคมทีวีโฮมช็อปปิง ประเทศไทย กล่าวว่า แท้จริงแล้ว ธุรกิจทีวีโฮมช็อปปิงสามารถแบ่งได้เป็น 2 ประเภท คือ (1) ทีวีช็อปปิง หรือการไปซื้อช่วงเวลาเพื่อโปรโมทสินค้าตามช่องทีวีต่างๆ และ (2) โฮมช็อปปิง หรือช่องโทรทัศน์ที่เสนอขายสินค้าตลอด 24 ชั่วโมง

ตั้งแต่เดือนมกราคมเป็นต้นมาจนถึงเดือนมิถุนายนที่ผ่านมา ทีวีช็อปปิง มีมูลค่าตลาดรวมอยู่ที่ 4,243 ล้านบาท คิดเป็นการเติบโตประมาณร้อยละ 8 ขณะที่ โฮมช็อปปิง มีมูลค่าตลาดน้อยกว่าเล็กน้อยที่ 3,107 ล้านบาท หรือคิดเป็นการเติบโตร้อยละ 14 เมื่อเทียบกับช่วงเวลาเดียวกันของปีก่อนหน้า

ทรงพล เสริมว่า หากมองถึงภาพรวมการเติบโตของธุรกิจ คิดว่าในช่วงครึ่งหลังของปีนี้จะชะลอตัวลงกว่าครึ่งแรกของปี แต่เชื่อว่าภาพรวมทั้งปีจะยังมีการเติบโตที่ราวร้อยละ 11

ปัจจัยบั่นทอนทีวีโฮมช็อปปิง

แม้จะมีการเติบโตได้ดี แต่ตัวเลขในไตรมาสที่ 2 ก็มีการชะลอตัวอย่างมีนัยสำคัญเช่นเดียว ซึ่ง 'นายเซ อุค บง' ประธานเจ้าหน้าที่ปฏิบัติการ บริษัท จีเอ็มเอ็ม ซีเจ โอ ช็อปปิง จำกัด กล่าวว่า สาเหตุหลักมาจากการคืนใบอนุญาตทีวีดิจิทัลถึง 7 ช่อง 

ได้แก่ Spring 26 (NOW 26 เดิม), Spring News, Bright 20, Voice TV, MCOT Family, CH 3 Family และ CH 3 SD ในวันที่ 16 สิงหาคม 2019 ช่อง Spring 26, Spring News และ Bright TV 

ทรงพล เสริมว่า แพลตฟอร์มหรือช่องทางที่เคยมีหายไปในพริบตา และผลกระทบสะท้อนออกมาจากมูลค่าการตลาดที่ลดลงอย่างชัดเจน 

"กลุ่มลูกค้าที่ดูช่องข่าว เป็นกลุ่มลูกค้าที่ดูโฮมช็อปปิง" ทรงพล กล่าว

แม้ว่าทีวีดิจิทัลอาจดูเป็นปัจจัยบั่นทอนธุรกิจทีวีโฮมช็อปปิงไปบ้าง แต่ธุรกิจโฮมช็อปปิงที่เติบโตอย่างต่อเนื่องกลับเป็นกุญแจสำคัญอีกหนึ่งดอกในการอยู่รอดของทีวีดิจิทัล

โดยศูนย์วิจัยเศรษฐกิจและธุรกิจ ธนาคารไทยพาณิชย์ (SCB EIC) ประเมินว่า การปรับเปลี่ยนรูปแบบการลงโฆษณาจากแบบช่วงเวลาเป็นการโฆษณาขายสินค้าตลอดทั้งวันของกลุ่มทีวีโฮมช็อปปิง ส่งผลให้เม็ดเงินโฆษณาของธุรกิจเหล่านี้ปรับตัวสูงขึ้นกว่า 2.5 พันล้านบาทต่อปี ซึ่งเม็ดเงินเหล่านี้ได้กลายเป็นแหล่งรายได้ที่สำคัญของช่องทีวีดิจิทัล 

อีกทั้งจำนวนผู้ประกอบการทีวีโฮมช็อปปิงหน้าใหม่จำนวนมากที่แข่งขันกันทำตลาดส่งผลให้เม็ดเงินโฆษณาสื่อทีวีมีแนวโน้มเติบโตต่อเนื่อง

เจาะตลาดรุ่นใหญ่-ใจดี-มีเงิน

สมาคมทีวีโฮมช็อปปิงออกมาเปิดเผยว่ากลุ่มลูกค้าที่คอยสนับสนุนให้มีการเติบโตของโฮมช็อปปิง คือเหล่า 'เบบี้บูมเมอร์' หรือผู้ที่เกิดระหว่างปี 2489 - 2507 และ กลุ่มเจนเอ็กซ์ หรือผู้ที่เกิดระหว่างปี 2508 - 2522 เนื่องจาก ทั้ง 2 กลุ่มยังรับชมโทรทัศน์เป็นสื่อหลักอยู่ อีกทั้งประชากรกลุ่มนี้เป็นผู้ที่มีกำลังซื้อค่อนข้างดี และมองว่าสินค้าที่ขายผ่านโฮมช็อปปิงมีความน่าเชื่อถือ

ผลพลอยได้ที่มาจากฐานลูกค้าสูงอายุคือผลิตภัณฑ์เพื่อสุขภาพต่างๆ กลายเป็นสินค้าเป้าหมายของธุรกิจโฮมช็อปปิง อย่างไรก็ตาม สินค้าขายดีของแต่ละช่องโฮมช็อปปิงยังแตกต่างกันไปอยู่แล้วแต่ฐานคนดูว่าเป็นเพศอะไร 

ทรงพล ย้ำในช่วงท้ายว่า โทรทัศน์ยังไม่ตาย ยังมีคนดู และธุรกิจโฮมช็อปปิงก็ยังเติบโตได้ต่อเนื่องแม้จะมีธุรกิจอีคอมเมิร์ซเข้ามาแย่งส่วนแบ่งตลาดในกลุ่มคนรุ่นใหม่ไป 

ขณะที่แผนการดำเนินธุรกิจของกลุ่มโฮมช็อปปิงคือการแก้ไขสถานการณ์เฉพาะหน้าต่างๆ ให้ดีที่สุด เพื่อรองรับการเปลี่ยนแปลงที่อาจเกิดขึ้นตลอดเวลา